Written by Gergedan Dergi• 22 Mart 2021• 17:00• Dosya

“Türkiye’nin Soğuk Savaş Düzeni” Röportajları

Türkiye’de; laik, modernist, vesayetçi, bürokratik bir elitin oluşturduğu merkezin, gücünü taşra muhafazakarlığından alan ötekileştirilmiş çevreyi baskıladığı tezine dayanan sosyolojik okuma, uzun yıllar Türkiye entelijansiyasının dilinden düşürmediği hakim paradigmalardan biri oldu. Özellikle 2000’li yılların başında AKP’nin iktidara gelişini “çevrenin merkeze yürüdüğü bir muhafazakar demokrat devrim” olarak tanımlayan yazarlar ve siyaset yorumcuları, bu merkez-çevre ikiliği üzerinden yalnızca güncel siyaseti değil bütün Osmanlı-Türk modernleşmesini açıklama iddiasını taşıyorlardı. Oysa Türkiye’nin modernleşme deneyimi yalnızca kültürel kodlara dayanan seküler-muhafazakar ayrımına indirgenemeyecek kadar çok boyutlu olduğu gibi; siyasal İslamcılığın iktidar projesi de bu çatışmaya indirgenemeyecek bir tarihselliğe dayanıyordu. Bugün, 2021 yılından baktığımızda söz konusu tahlillerin büyük yanılgısını görmemek elde değil.

Doç. Dr. Behlül Özkan’ın ve Dr. Tolga Gürakar’ın derlediği “Türkiye’nin Soğuk Savaş Düzeni” kitabı işte bu sorunsaldan hareketle siyasal İslamcılığın tarihine, devlet ve sermaye ile ilişkilerinin seyrine odaklanıyor. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından küresel sistemde yeni bir statüko arayışının sancıları hissedilirken savaşın iki galibi arasında ortaya çıkan Soğuk Savaş, Batı dünyasına entegre olmaya çalışan Türkiye’nin de siyasal ikliminde kökten değişimlere yol açtı. Siyasal İslamcılık da yaygın mağduriyet anlatılarına karşın devlet içerisinde 1940’ların ikinci yarısından günümüze kadar farklı aktörler ve yapılar üzerinden önemli bir nüfuz edindi. Yakın tarihte tanık olduğumuz 15 Temmuz Darbe Girişimi bunun en açık örneği.

Soğuk Savaş denkleminde “komünizm tehlikesinin” durdurulması için korunan, anayasal düzeni ortadan kaldırma amaçlarına göz yumulan, kamu kurumlarında ve güvenlik bürokrasisinde örgütlenme imkanı sunulan siyasal İslamcılığın iç-dış siyaset ve ekonomi-politik perspektiflerinden analizini yapan ‘Türkiye’nin Soğuk Savaş Düzeni’ni bu tartışmalara getirdiği özgün katkı sebebiyle 10 ayrı röportajla ele aldık. Ordudan sermayeye, CHP’den akademiye pek çok konuda çarpıcı tespitlere, eleştirilere yer verdik. 30 Ocak 2021’de başlayan söyleşi dizimiz bu hafta sonlandı. Dizinin tüm röportajlarını sizin için bu sayfada topladık.

Bu dizinin ortaya çıkmasına vesile olan ve sorularımızı yanıtlayarak zaman harcayan bütün yazarlara, kitabı okurlarla buluşturan ve söyleşilerin duyurulmasına yardımcı olan Tekin Yayınevi ailesine teşekkürlerimizle…